شیعیان

1. بی گمان غیر از خدا کسی مستقیماً و بدون واسطه، قدرت و توانایی بر هیچ کاری ندارد و اگر قدرتی هست با اذن و ارادۀ الاهی است.

2. بزرگان و پیشوایان دین را باید واسطۀ در حاجت قرار دهیم، نه این که حاجت خود را از آنان بخواهیم، در برخی از موارد دیده می شود شخصی از بزرگان دین حاجت می خواهد، در این موارد منظورش این نیست که او مستقیماً بدون اذن الاهی می تواند حاجت او را برآورده کند، بلکه می داند که او واسطه در حاجت است.

3. با توجه به این که برخی از بندگان خدا با فرمانبرداری زیاد از خداوند، از آبروی بیشتری پیش خدا برخوردار هستند، اگر کسی به هر دلیلی برای خودش آبرویی نمی بیند یا به نسبت آن شخص آبرومند، خود را کمتر از او می بیند و ...، اشکالی ندارد که او را واسطه قرار دهد که او از خدا بخواهد و یا این که از آبروی او پیش خدا، مایه بگذارد.

1. بی گمان غیر از خدا کسی مستقیماً و بدون واسطه، قدرت و توانایی بر هیچ کاری ندارد و اگر قدرتی هست با اذن و ارادۀ الاهی است.

2. بزرگان و پیشوایان دین را باید واسطۀ در حاجت قرار دهیم، نه این که حاجت خود را از آنان بخواهیم، در برخی از موارد دیده می شود شخصی از بزرگان دین حاجت می خواهد، در این موارد منظورش این نیست که او مستقیماً بدون اذن الاهی می تواند حاجت او را برآورده کند، بلکه می داند که او واسطه در حاجت است.

برای روشن تر شدن موضوع نمونه ای را از قرآن ذکر می کنیم، سپس به تحلیل آن می پردازیم.

خداوند در قرآن می فرماید: «او (عیسی) را به سوى بنى اسرائيل (فرزندان يعقوب) رسول و پيغام آور (از جانب خود) برمی انگيزد، در حالى كه می گويد: من با علامت و نشانه از جانب پروردگارتان به سوى شما آمده‏ام، من براى شما از گل مانند شكل پرنده‏اى می سازم، و در آن می دمم پس به اذن و فرمان (يا به قدرت و توانايى) خدا پرنده‏اى می شود، و كور مادرزاد را (از كورى) و پيس را (از پيسى) پاك می نمايم (بهبودى می دهم) و مردگان را به اذن و فرمان خدا زنده می كنم، و شما را به آنچه می خوريد و آنچه در خانه‏هاتان می اندوزيد خبر داده آگاه می سازم، محققاً (در هر يك از آن پنج معجزه براى صدق و راستى نبوّت و پيغمبرى من) نشانه‏ای است براى شما اگر اهل ايمان و گروندگان (به خداى تعالى) باشيد».[1]

با توجه به این که بر اساس آیه شریفه، حضرت عیسی با اذن خدا، كوری مادرزاد و مرض پيسی را شفا می داد، اگر کسی به آن حضرت می گفت: ای پیامبر خدا مریض مرا شفا بده، آیا این شرک بود؟ و با توجه به این که حضرت عیسی، با اذن خدا، مردگان را زنده می كرد، اگر کسی به آن حضرت می گفت: ای پیامبر خدا، مرده مرا زنده کن، آیا این شرک بود؟

بی گمان این چنین درخواستی نه شرک است و نه با توحید منافات دارد.

3. با توجه به این که برخی از بندگان خدا با فرمانبرداری زیاد از خداوند، از آبروی بیشتری پیش خدا برخوردار هستند، اگر کسی به هر دلیلی[2] برای خودش آبرویی نمی بیند یا به نسبت آن شخص آبرومند، خود را کمتر از او می بیند و ...، اشکالی ندارد که او را واسطه قرار دهد که او از خدا بخواهد و یا این که از آبروی او پیش خدا، مایه بگذارد.

خداوند در قرآن می فرماید: فرزندان يعقوب گفتند: اى پدر ما (از خداى تعالى) براى گناهانمان آمرزش درخواست نما كه محقّقاً ما گناهكار بوده‏ايم‏ يعقوب گفت: به زودى براى شما از پروردگارم آمرزش درخواست می نمايم، البتّه او آمرزنده (گناهان و ببندگان) مهربان است‏.[3]

با توجه به این که فرزندان یعقوب خدا را مهربان می دانستند، اما با این حال مستقیم از خداوند نخواستند و پدر پیرشان را واسطه قرار دادند، آیا این شرک است و با توحید منافات دارد؟!

همچنین خداوند از بنی اسرائیل نقل می کند که گفتند: «اى موسى! هرگز حاضر نيستيم به يك نوع غذا اكتفاء كنيم! از خداى خود بخواه كه از آنچه زمين مى‏روياند، از سبزيجات و خيار و سير و عدس و پيازش، براى ما فراهم سازد».[4]

هرگز بنی اسرائیل از این جهت که پیامبرشان را بین خود و خدا واسطه قرار دادند و مستقیماً از خدا درخواست نکردند، مورد مذمّت قرار نگرفتند.

اما این که خداوند فرموده ستایش مخصوص خدا است، بله بی گمان همین طور است، اما این ربطی به موضوع ما ندارد؛ زیرا طلب دعا و آمرزش کردن به معنای ستایش نیست.

و نیز خداوند در جایی از قرآن نمی فرماید مستقیم از من بخواهید، بلکه اگر در جایی می فرماید: مرا بخوانید، اوّلاً: این منافات ندارد که به وسیلۀ شخص محترم و آبرومندی خدا را بخوانیم و شخص مورد نظر را واسطه قرار دهیم که این یک نوع تجلیل و بزرگداشت اشخاص آبرومند است. ثانیاً: البته اگر احساس می کنید که بدون واسطه بهتر می توانید با خدا ارتباط برقرار کنید، کسی نگفته در آن موقعیت حتماً کسی را واسطه قرار دهید.