شیعیان

حج بر سه قسم است: تمتع، قران، افراد. حج تمتع وظيفه کساني است که فاصله وطن آنها با مکه 16 فرسخ به بالا باشد و قران و افراد وظيفه کساني است که در مکه و اطراف آنجا در کمتر از 16 فرسخي زندگي مي کنند. بنابراين وظيفه ما افرادي که در ايران زندگي مي کنيم همان قسم اول است. البته هر کدام از اقسامي که گفته شد يک عمره نيز دارد منتهي عمره در حج تمتع حتما بايد قبل از حج تمتع انجام شود و در يکي از ماه هاي شوال، ذي القعده يا ذي الحجه انجام شود. اما عمره حج قران و افراد را لازم است بعد از حج انجام دهد. فرق هاي عمده حج تمتع با حج افراد و قران عبارتند از: 1. ميقات (يعني محل احرام بستن) در حج تمتع شهر مکه است که افضل مکان هاي آن مسجد الحرام است، ولي ميقات براي حج افراد و قران يکي از ميقات هاي معروفه خارج مکه است (مثل مسجد شجره). 2. در حج تمتع حتما بايد قرباني انجام شود و در حج افراد مستحب است و در حج قران بايد قرباني را همراه خود از وطن بياورد. 3. در حج افراد در حال اختيار مي شود طواف زيارت و سعي صفا و مروه را بر وقوف در عرفات و مشعر مقدم بدارند ولي در حج تمتع اين کار جايز نيست. 4. در حج افراد بعد از اين که حلق (کوتاه کردن مو در مردان) يا تقصير انجام شد استعمال بوي خوش (مانند عطر) بر حاجي حلال است اگر چه هنوز طواف زيارت و سعي را انجام نداده باشد. برخلاف حج تمتع که بوي خوش بعد از اتمام طواف و سعي بر او حلال مي شود. البته فرق هاي ديگري هم دارند که چون مبتلاء به ما نيست به خاطر اختصار از ذکر آن خودداري مي شود. اما وجه نامگذاري حج در قسم اول به تمتع آن است که تمتع به معناي بهره است و چون در حج تمتع بين عمره و حج فاصله مي افتد و در اين فاصله حاجي مي تواند بهره و استفاده هاي مادي و معنوي ديگري از سفرش ببرد روي اين جهت آن را تمتع مي گويند. اما حج قران را بدين جهت قران مي گويند که حجر و عمره اش با يک نيت و يک احرام انجام شود يعني بعد از اتمام حج بايد عمره را نيز با همان احرام اول انجام دهد تا محل گردد، لذا چون از نظر احرام و نيت قرين يکديگر هستند آن را حج قران گفته اند و شايد جهت ديگرش اين باشد که در اين حج بايد قرباني را از وطنش همراه و قرين خودش به مکه بياورد. اما وجه نامگذاري حج افراد اين است كه افراد يعني مفرد و تنها آوردن و چون گاهي اين قسم حج بدون عمره و جداي از عمره انجام مي شود آن را حج افراد مي گويند.
در مورد وجه تسميه عمره مفرده و عمره تمتع بايد گفت:
عمره به معني زيارت، و از عماره به معني «آبادي» گرفته شده است، زيرا ملاقات و زيارت موجب آبادي است و در شريعت اسلامي، به زيارت خانه خدا با تشريفات خاصي که عبارت است از احرام و انجام طواف و نماز آن و نيز سعي بين صفا و مروه و تقصير، اطلاق مي شود. بنابراين زائر بيت الله الحرام با انجام اين اعمال خاص، قصد تقرب به حضرت پروردگار و زيارت بيت او را دارد. عمره دو گونه است: عمره مفرده و عمره تمتع. عمره مفرده آن عمره اي است که همراه با اعمال ديگر (حج) نيست. بلکه خود عمره، مستقل و جدا از حج است. به خلاف عمره تمتع که به پيوست حج مي باشد يعني بعد از انجام عمل عمره، حج بجا آورده مي شود و چون به سبب عمره، 24 چيز بر انسان محرم حرام مي شود ولي بعد از انجام عمره اين محرمات حلال مي شود و تا انجام مناسک بعدي يعني حج، اين زائر بيت الله الحرام از برخي التذاذات و يا تمتعات بهره مند مي گردد مثلا بوي خوش، ارتباط با همسر و آرايش و... بدين سبب اين عمره را عمره تمتع مي نامند کما اين که در حج تمتع نيز اين جهت در نامگذاري لحاظ شده است.
حج تمتع مشتمل بر دو عمل است: عمره تمتع و حج تمتع. عمره تمتع مانند عمره مفرده است با اين تفاوت که در ماه هاي حرام بايد انجام شود (که شامل احرام، طواف، نماز طواف، سعي و تقصير مي باشد) و در روز هشتم ذي حجه اعمال حج (که شامل احرام، رفتن به عرفات و مشعر و مني و رمي حجرات و قرباني و سر تراشيدن و طواف و سعي و طواف نساء مي باشد) آغاز مي شود که تا ظهر روز دوازدهم ادامه مي يابد. T}

---

مناسک حج (به نقل از پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیه الله العظمی سید علی خامنه ای )

صورت حج تمتع و عمره آن

مقدمه
حج تمتع مركب از دو عمل است: يكى عمره تمتع و ديگرى حج تمتع. عمره تمتع مقدم بر حج است و هر يك از آن دو داراى اعمال مخصوصى است كه به آن اشاره مى شود:
عمره تمتع مركب از پنج عمل است:
1ـ احرام از يكى از مواقيت
2ـ طواف كعبه
3ـ نماز طواف
4ـ سعى بين صفا و مروه
5ـ تقصير.(كوتاه نمودن مقدارى از مو يا ناخن)
و حج تمتع مركب از پانزده عمل است:
1ـ احرام بستن در مكه مكرمه
2ـ وقوف در عرفات از ظهر روز نهم ذى الحجّه تا غروب
3ـ وقوف در مشعرالحرام در شب دهم ذى الحجّه تا طلوع خورشيد
4ـ انداختن سنگريزه به جمره عقبه در روز عيد قربان (روز دهم ذى الحجّه)
5ـ قربانى
6ـ تراشيدن سر يا تقصير
7ـ بيتوته در منى در شب يازدهم
8ـ انداختن سنگريزه به جمرات سه گانه در روز يازدهم
9ـ بيتوته در منى در شب دوازدهم
10ـ انداختن سنگريزه به جمرات سه گانه در روز دوازدهم
11ـ طواف حج
12ـ نماز طواف
13ـ سعى بين صفا و مروه
14ـ طواف نساء
15ـ نماز طواف نساء.

حج اِفراد و عمره مفرده
كيفيت حج افراد مانند حج تمتع است با اين تفاوت كه قربانى در حج تمتع واجب است در حالى كه در حج افراد مستحب است. عمره مفرده مانند عمره تمتع است مگر در مسايل زير:
مسأله71 ـ در عمره تمتع فرد حتماً بايد تقصير كند ولى در عمره مفرده مخيّر است بين سر تراشيدن و تقصير. البته اين حكم مربوط به مردان است، ولى زنان هم در عمره مفرده و هم در عمره تمتع واجب است فقط تقصير كنند يعنى مقدارى از ناخن خود را بگيرند.
مسأله72 ـ در عمره تمتع طواف نساء و نماز طواف نساء وجود ندارد هر چند احتياط آن است كه آن دو را به قصد رجاء بجا آورد. ولى در عمره مفرده طواف نساء و نماز آن واجب است.
مسأله73 ـ عمره تمتع بايد در ماه هاى حج يعنى شوّال و ذوالقعده و ذوالحجّه بجا آورده شود، در حالى كه انجام عمره مفرده در همه ايام سال صحيح است.
مسأله74 ـ ميقات عمره تمتع يكى از مواقيت پنج گانه است كه شرح آن خواهد آمد. در حالى كه ميقات عمره مفرده ادنى الحلّ است، هر چند احرام بستن از يكى از مواقيت پنج گانه نيز جايز است.

حج قِران
كيفيت حج قران مانند حج افراد است با اين تفاوت كه در حج قران بايد در حال احرام قربانى همراه محرِم باشد، بنابراين قربانى بر او واجب است.
همچنين در حج قران، احرام هم با لبيك گفتن محقق مى شود و هم با اشعار يا تقليد. ولى در حج افراد فقط با لبيك گفتن محقق مى شود.

احكام عمومى حج تمتع
در حج تمتع چند امر شرط است:
شرط اول: نيت. يعنى از زمانى كه مى خواهد به احرام عمره تمتع محرم شود، قصد انجام حج تمتع را داشته باشد. در غير اين صورت حج او صحيح نيست.
شرط دوم: مجموع عمره و حج، در ماه هاى حج واقع شود.
شرط سوم: حج و عمره، هر دو در يك سال واقع شوند.
شرط چهارم: مجموع عمره و حج براى يك شخص و توسط يك شخص باشد. بنابراين اگر فردى دو نفر را اجير كند كه يكى از آن دو از طرف ميّت حج تمتع بجا آورد و ديگرى عمره تمتع، مجزى نيست.
مسأله75 ـ كسى كه وظيفه اش حج تمتع است نمى تواند بطور اختيارى و عمدى به حج افراد يا قران عدول كند.
مسأله76 ـ كسى كه وظيفه اش حجّ تمتع است و مى داند كه به علت تنگى وقت نمى تواند عمره را تمام كند و حج را درك نمايد، واجب است از حج تمتع به حج افراد عدول كند و سپس بعد از تمام كردن اعمال حج، عمره مفرده بجاآورد.

به نقل از :  http://www.wilayah.ir/pr/library/manasek/files/page7.php

جهت اطلاعات بيشتر مي نوانيد به سايتهای زیر مراجعه كنيد.

    http://www.wilayah.ir/pr/library/manasek/manasek.php

 http://www.hawzah.net/Per/K/Haj/haj03.htm